بالانس درجا چیست؟
بالانس خودرو به معنای ایجاد تعادل میان چرخ‌های خودرو میباشد. بالانس درجا یا بالانس روکار یک عملیات کاربردی برای تعویض رینگ لاستیک، جلوبندی سازی و خدمات مکانیکی است. دستگاه بالانس درجا یا بالانس روکار به نام‌های دیگری نیز شناخته میشود. مثل دستگاه بالانس کامپیوتری، بالانس درجا، بالانس اتوماتیک، بالانس چرخ دیجیتال و…. این دستگاه ایرادات سیستم جلوبندی خودرو را نمایان می‌کند اما به گونه‌ای خاص. در این دستگاه بدون اینکه چرخ خودروها باز شوند به صورت روکار یا درجا عملیات بالانس چرخ صورت می‌گیرد. یعنی در این روش بدون باز شدن چرخ‌های خودرو، آنها را چک کرده و به حالت تعادل در می‌آورند و اینگونه باعث بهبود عملکرد رینگ و لاستیک می‌شوند.
قطعات تشکیل دهنده دستگاه بالانس درجا
بالانس بودن چرخ‌ها یکی از نکات مهم رانندگی و ایمنی خودرو به شمار می‌رود. در صورت بالانس نبودن چرخ‌ها فرمان خودرو دچار لرزش میشود و حتی شاهد ساییده شدن لاستیک‌ها به صورت نامتقارن نیز هستیم که در صورت عدم برطرف نمودن مشکل می‌تواند خطرات جانی نیز داشته باشد. دستگاه بالانس درجا یک دستگاه پیشرفته برای بالانس کردن چرخ‌ها آن هم در زمانی است که نیازی نداریم چرخ‌های خودرو را باز کنیم. این دستگاه از قطعات مختلفی تشکیل شده است؛
1_الکتروموتور
2_صفحه کلید
3_صفحه گردان از نوع چدنی
4_برد الکترونیکی هوشمند
5_خرک مخصوص برای بالا بردن ماشین + کابل اتصال
6_بدنه مقاوم با نشیمن گاه و چرخ‌های متحرک که زیر 7_دستگاه قرار دارند.
8_چراغ چشمک‌زن از نوع لیزری
9_کلید خاموش و روشن
انواع دستگاه بالانس درجا (روکار)
مدل‌های تک فاز و ۳ فاز؛
1_مدل تک فاز با دینام یا الکتروموتور ۳ اسب و ۴ اسب:
* قدرت ۳ اسب مخصوص برای همه خودروهای سواری و شاسی بلند
* قدرت ۴ اسب مخصوص برای تعمیرکارانی میباشد که به طور عمده با ماشین‌های شاسی بلند و نیسان وانت ها بالانس روکار انجام می‌دهند.
2_مدل سه فاز با الکتروموتور ۵ اسب و ۷/۵ اسب به بالا که برای خودروهای نیمه سنگین و کامیون و اتوبوس به کار گرفته میشود. این مدل برای خودروهای سنگین، خرک بزرگتر و برای خودروهای سواری، خرک معمولی را دارا میباشد.
نحوه کارکرد دستگاه بالانس درجا
با توجه به اینکه دستگاه ما سه فاز یا تک فاز میباشد به برق وصل می‌کنیم ( با رعایت اصول ایمنی). بعد باید خرک را زیر خودرو کنار چرخ مد نظر بگذاریم سپس کابل آن را به دستگاه وصل کنیم. فراموش نکنید که دستگاه باید در حالت آزاد باشد و اگر روی دنده یا ترمز بود فوری آن را در حالت آزاد قرار دهید. دستگاه را روشن کنید. خیلی آرام هنگامی که تعمیرکار قسمت بشقابی گردان دستگاه بالانس را به چرخ ماشین وصل کرده است، از راننده می‌خواهیم که به صفحه کیلومتر خود نگاه کند. وقتی که عقربه سرعت به محدوده ۸۰ تا ۹۰ کیلومتر در ساعت برسد، کلید چراغ گرم را می‌فشاریم. سپس نور لیزر محل نصب سرب را روی چرخ خودرو برای ما مشخص می‌کند. در گام بعد دستگاه را عقب ببرید هنگامی که چرخ متوقف میشود محل نصب سرب چرخ که قبل‌تر برایمان مشخص شده بود را در بالاترین حالت می‌گذاریم (یعنی راس ساعت ۱۲). سپس سرب را روی رینگ می‌چسبانیم. به یاد داشته باشید برای چرخ‌های عقب خودرو که به سیم کیلومتر شمار وصل نیستند، عملیات بالانس درجا به صورت تجربی و با احتساب دور چرخ انجام میشود.
مزایا
* در این روش نیازی نیست چرخ خودرو را باز کنید و این اتفاق به صورت روکار انجام میشود.
* در وقت کلی صرفه‌جویی میشود.
* در این روش میتوانید ایرادات جلوبندی خودرو را یافت کنید.
* عملکرد رینگ و لاستیک بهبود می‌یابد و هنگام رانندگی در امان خواهند بود.
* سیستم فرمان خودرو در معرض خطر قرار نمی‌گیرد.
* بسته به نوع دینام، عملکرد با برق تک فاز و یا سه فاز خواهد بود.
معایب
* استفاده از هر روشی معایب و مزایای خاص خودش را دارد. مهمترین مشکل این نوع بالانس هم این است که به دلیل جدا نشدن چرخ از ماشین، بالانس درجا بر مبنای سیستم جلوبندی صورت می‌گیرد. اگر سیستم جلوبندی حاوی ایراداتی باشد در طولانی مدت شاهد مشکلات بزرگی هم برای چرخ و هم برای سیستم جلوبندی خواهیم بود. چرا که به علت وجود ایراد در سیستم جلوبندی، وقتی بالانس بر مبنای آن انجام شود، ضعف این سیستم پنهان می‌ماند. چون بالانس درجا، لاستیک و جلوبندی را همزمان با هم بالانس می‌کند پس برای مفید واقع شدن این روش باید مطمئن باشیم که سیستم جلوبندی به طور کامل سالم است.
* مشکل دوم خطای انسانی میباشد. چرا که نصب وزنه و فرایند بالانس به طور چشمی صورت می‌گیرد.
* مشکل بعدی کاهش دقت دستگاه به دلیل اصطکاک است. چرا که مکانیسم عملکرد این دستگاه با اتصال صفحه چدنی به لاستیک است.
* این دستگاه مطلقا یک نوع بالانس انجام می‌دهد. بالانس لبه رینگی آن هم فقط روی رینگ. پس ما شاهد بالانس دینامیکی و استاتیکی در این نوع دستگاه نخواهیم بود.
